OPTIMALISEREN VAN ONBENUTTE CAPACITEIT

BINNEN DE SECTOR

Met onbenutte capaciteit worden ritten met lege voertuigen of wachtende autocars met beschikbare bestuurder bedoeld. Lege ritten of wachtende voertuigen zijn nadelig voor de winstmarges binnen busondernemingen, voor de klanten die te veel betalen, voor dichtslibben van het verkeer en voor het klimaat. Het invullen van deze onbenutte capaciteit is als bedrijf afzonderlijk een uitdagende klus.

Door het delen van planningsdata tussen verschillende sectorbedrijven, kan echter gekozen worden uit een veel uitgebreider aanbod aan busritten en kunnen bijvoorbeeld lege heen- of terugritten worden ingevuld of kunnen kleine ritten gecombineerd  worden met een grotere rit van een ander bedrijf. Dit levert voor beide bedrijven grote voordelen op: het bedrijf met de kleinere rit draait omzet zonder middelen in te zetten, het bedrijf met de grotere rit verhoogt de marge voor de grote rit en verdient ook nog eens op de kleine rit. Een win-winsituatie voor alle betrokken partijen.

SCENARIO

Delen van bedrijfsdata en klanteninformatie???

No way!

Het is niet ongewoon dat bedrijven weigerachtig staan tegenover het delen van eigen bedrijfsdata met concurrerende bedrijven. Dat is waarom bij deze vorm van 'horizontale samenwerking' een neutrale speler, in dit geval het deelplatform, nodig is om mogelijke 'matches' te onderscheiden. Deze tussenpartij is verantwoordelijk voor het confidentieel behandelen van de data van hun klanten. 

We bespreken twee bedrijven die optreden als 'neutrale speler' in het proces. Beide partijen bieden een softwaretoepassing aan die de horizontale samenwerking faciliteert binnen de sector. 

1. DON'T TRAVEL EMPTY - VERENIGD KONINKRIJK

A. ACHTERGROND

Twee Britse ondernemers, Anthony Marett en James Howells, hebben ‘Don’t Travel Empty’ ontwikkeld en op de markt gezet. Anthony Marett is al meer dan 25 jaar de eigenaar van busonderneming ‘Marett travelers’. Hij ondervond dat de bussen in zijn eigen onderneming voor het merendeel van de tijd stilstonden of leeg rond reden en stelde vast dat ook andere busondernemingen met

dit probleem kampen. Hij startte op de website van zijn eigen onderneming met het matchen van lege ritten en beschikbare voertuigen met de ritten van andere bedrijven. In 2008 werd het systeem in samenwerking met James Howells opgeschaald tot het platform ‘Don’t Travel Empty’.

B. WERKING

DTE wil het combineren van ritten mogelijk maken tussen verschillende busbedrijven zonder het vrijgeven van alle klanten- en ritgegevens. Don’t Travel Empty vormt een neutrale facilitator. Indien een match mogelijk is tussen twee bedrijven, zal DTE een melding geven aan het bedrijf met de kleine rit. Dit bedrijf kiest ervoor om het bedrijf met de grote rit al dan niet te contacteren. Commerciële afspraken en prijszettingen behoren niet tot het takenpakket van Don’t Travel Empty.

Met de data die door busbedrijven aan DTE worden doorgegeven zijn echter nog meer mogelijkheden. Naast het matchen beschikt Don’t Travel Empty ook over de regio’s waarin alle bedrijven werkzaam zijn die dag en kan het platform ook fungeren als pechverhelpingsplatform. Bij pech kunnen bedrijven worden gecontacteerd die gevestigd zijn in de buurt van de autocar in panne, of kan een bedrijf worden gecontacteerd waarvan een lege of beschikbare autocar in de buurt aanwezig is. In bijlage kunt u een overzicht terugvinden van de kosten verbonden aan het aansluiten bij Don't Travel Empty. De prijzen zijn bedoeld voor Britse bedrijven en worden momenteel in pond uitgedrukt, ze dienen louter om een idee te geven van de grootte-orde.

Het platform bestaat uit drie applicaties met elk zijn kenmerken en functionaliteiten:

C. GEBRUIK IN HET VERENIGD KONINKRIJK

Het Verenigd Koninkrijk is de thuisbasis voor 1245 busondernemingen. Daarvan maken 532 ondernemingen of 43% lid zijn van Don't Travel Empty. Alle 532 ondernemingen maken gebruik van de 'Master Map' en 'Coachbook', waarvan 100 ondernemingen ook het 'Coach management' systeem van DTE gebruiken.

In 2019 werden 135 000 ritten op het platform geplaatst, elke rit beschikt over minstens 2 lege ritten en 1 beschikbaar voertuig met bestuurder gedurende een bepaalde termijn. In totaal zijn deze ritten dus goed voor ongeveer 500 000 lege ritten in 2019 of 10 000 lege ritten per week. Daarvan worden ongeveer een 20-tal 'matches' per week aanbevolen door het platform, voornamelijk bestaande uit beschikbare voertuigen op locatie. Daarnaast werden het platform in 2019 ook 369 keer geraadpleegd voor het vervoeren van passagiers bij pech en 101 keer voor mechanische assistentie.

2. BUSDELEN.NL - NEDERLAND

A. ACHTERGROND

Arne Douwes, accountmanager bij een oliemaatschappij, en Robert Nijholt, informaticus in een marketing/web-bureau, zijn de grondleggers van Buscoach en Busdelen. Vanuit hun interesse en connecties met de touringcarbranche, zijn ze in 2017 gestart met de ontwikkeling van een webapplicatie voor het delen van beschikbaarheden onder busbedrijven. Het platform dient als facilitator voor het efficiënter plannen van personenvervoer tussen busbedrijven onderling, dit met het oog op twee doelstellingen:

I/ Collectief personenvervoer nog duurzamer te maken

II/ De lage winstmarges verhogen door een optimaal gebruik van de middelen.

Het platform werd nog maar pas (april 2020)  gelanceerd voor Nederlandse busondernemingen in samenwerking met KNV. 

B. WERKING

De applicatie werd ontwikkeld met een minimaal budget en beschikt slechts over twee basisfunctionaliteiten: een overzichtskaart en een invulformulier om lege ritten of beschikbare voertuigen toe te voegen. Dit heeft als voordeel dat het platform gebruiksvriendelijk is en over een lage leercurve beschikt. Eerder nadelig is dan weer de beperkte automatisatie voor het invoeren van de ritten en het vinden van een 'match'. In een later stadium zullen de functionaliteiten worden uitgebreid.

Busdelen.nl beschikt (nog) niet over een algoritme die automatisch vraag en aanbod kan matchen. Het is ook niet mogelijk om een koppeling te voorzien met een planningspakket binnen de eigen onderneming. Momenteel moeten ondernemingen dus nog zelf de webapplicatie bezoeken om te kijken of er een voor hen interessante vraag of aanbod is verschenen. Indien deze vraag komt vanuit deelnemende ondernemingen, kan daar zeker aan gewerkt worden. In de testfase werd telkens manueel een email gestuurd bij het veranderen van het aanbod, uiteraard zal dit in de toekomst niet zo blijven en wordt bekeken op welke manier de informatie zo kan gedeeld worden.

3. IMPLEMENTATIE IN BELGIË

A. POTENTIEEL

In België zijn in totaal 418 autocar- en/of autobusondernemingen gevestigd, samen beschikken zij over meer dan 8000 voertuigen

geschikt voor collectief personenvervoer. Daarvan wordt 25% ingezet binnen het geregeld openbaar vervoer. Volgens een studie van het kennisinstituut van de sector ICB, werden de bussen gemiddeld slechts 189 tot 207 dagen gebruikt in het jaar 2018, met een gemiddelde bezettingsgraad van 73%. Ruw gerekend betekent dit dat 6000 voertuigen meer dan 60 dagen per jaar op de stelplaats blijven staan.

Team BUSaanZET verzamelde het planningsschema van het ongeregeld vervoer van vier Belgische busondernemingen gedurende drie weken in 2019. (1 week in maart, 1 week in mei en 1 week in juli) De steekproef bestaat uit twee Waalse en twee Vlaamse ondernemingen van verschillende grootte. De steekproef is klein en niet representatief voor de ganse sector, de resultaten geven ons wel een beeld van de onbenutte capaciteit bij verschillende bedrijven. Uit deze data blijkt dat de hoeveelheid lege ritten tussen bedrijven onderling sterk schommelt, maar steeds beperkt blijft tot minder dan 10% van het totale aantal ritten. Een lege rit hebben we gedefinieerd als een rit van minimaal 50 km waarbij geen passagiers op de bus zitten. Wel opvallend is het aantal dagen waarop over de 4 bedrijven heen de bus met bijhorende bestuurder minimaal 5 uren aaneensluitend stilstaat. Het aantal bedraagt ca. 30% van het totaal aantal dagen waarop een autocar rijdt.

We kunnen besluiten dat in België zeker mogelijkheden zijn om het gebruik van de voertuigen te optimaliseren. Daarbij moet wel rekening gehouden worden met enerzijds de reglementering rond rij- en rusttijden en anderzijds met de soms strenge eisen van de klant qua voertuig of flexibiliteit.

B. CONCLUSIE VAN TEAM BUSAANZET

Uit de bevraging van Britse bedrijven en uit de matching-resultaten van DTE kunnen we besluiten dat het matching-percentage tussen bedrijven onderling relatief laag is. Tenzij het proces volledig geautomatiseerd verloopt en geen extra inspanning moet worden ondernomen om planningsdata in te voeren of te vergelijken, zal het intern delen van onbenutte capaciteit een negatieve score krijgen bij de kosten/batenanalyse. Indien het proces wel geautomatiseerd verloopt, gaat geen kostbare tijd verloren en kan het hier en daar opleveren van een rit wel voor extra efficiëntie zorgen, ook hier moeten echter geen grote verwachtingen worden geschept.

Het gebruik van het platform kan wel zijn nut bewijzen bij pechverhelping. Het kunnen voorzien van een vrijwel onmiddellijke oplossing voor inzittende passagiers geeft een professionele indruk en verhoogt de klantentevredenheid van de reiziger. Bovendien blijven de bijkomende kosten voor het busbedrijf in panne veelal binnen de perken indien een autocar in de buurt kan gevonden worden.

Bij het vergelijken van de twee voorgestelde platformen, zien we dat Don't Travel Empty veel functionaliteiten bevat en de mogelijkheid biedt tot een geautomatiseerd proces. Dit in tegenstelling tot Busdelen.nl, die nog in kinderschoenen staat. De score van gebruiksvriendelijkheid is bij busdelen.nl dan weer hoger dan bij Don't Travel Empty.